Bijna elk jaar voegt Uitgeverij kleine Uil een deel aan de Muziekreeks toe. Dit jaar is dat Vrijdenkers in muziek: alternatieve Nederpop van 1980 tot nu van de hand van Edwin Hofman. In 2020 verscheen van hem in de reeks al een boek met bijna dezelfde titel, Avonturiers van de Nederpop: veertig jaar eigenzinnige Nederlandse popmuziek, als derde deel in de reeks. Hofman gebruikt de termen avontuurlijk en vrijdenkers zelf ook naast elkaar als hij in het voorwoord schrijft: ‘Noem de muzikanten avonturiers, noem ze vrijdenkers, het zijn in ieder geval muzikanten die de Nederlandse pop, rock, hiphop en elektronische muziek hebben verrijkt met hun avontuur, creativiteit en lef’. Voor beide boeken interviewde hij Nederlandse muzikanten, die hun sporen in het alternatieve circuit hebben achtergelaten. Het verschil tussen de muzikanten die hij voor beide boeken interviewde wordt uit de titel dus niet duidelijk. Als er een onderscheid is dan is het dat in Vrijdenkers in muziek toch de net iets meer experimenterende muzikanten aan bod komen, die niet op een genre zijn vast te pinnen.
In 2011 schreef
Hofman voor het online magazine Written in Music de 26-delige serie Postpunk
Nederland. Veel van de bands die hij daarin behandelde komen ook terug in Vrijdenkers
en Avonturiers. Zo komen De Div, Eton Crop, Mecano en Gruppo Sportivo
aan bod in de online-serie en bevat Vrijdenkers interviews met hun
respectievelijke frontmannen Marc de Reus, Erwin Blom, Dirk Polak en Hans
Vandenburg. Die vulde hij aan met stukken op basis van gesprekken met David
Fagan, Truus de Groot, Josh Haijer, Erik de Jong, Arjen de Vreede, Chantal
Acda, Willem Smit en Berend Dubbe. Vreemde eend in de bijt is de Friese boeker
Jan ten Boom. Bij elkaar een mooie greep uit 40 jaar Nederlandse alternatieve popmuziek.
De gesprekken
leveren wederom lezenswaardige stukken op waarin Hofman op aangename wijze de
ontwikkelingen en projecten van de muzikanten chronologisch beschrijft en
daarnaast een beeld schetst van de veranderingen in het muzieklandschap en de
muziekindustrie. Het zijn allemaal eigenzinnige, creatieve geesten, wat het
niet altijd makkelijk maakt om van je inkomsten als muzikant te leven. Boeker Jan
ten Boom is net zo eigenzinnig en past dus perfect in het rijtje. Hij heeft een
aardig deel van de Nederlandse alternatieve bands sinds begin jaren negentig van
optredens voorzien en heeft dat altijd op zijn eigen voorwaarden en manier
gedaan. Een aantal van de muzikanten die aan het woord komen is een tijdje
afwezig geweest uit de muziekwereld. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan
kan, dus keren ze na verloop van jaren weer terug. Anderen zijn nooit
weggeweest, maar zijn andere muzikale wegen gaan bewandelen of zijn enigszins
uit de aandacht verdwenen. Dat staat hun productiviteit echter niet in de weg. De
Nederlandse alternatieve popscene blijkt een klein wereldje, zo merk je aan de
dwarsverbanden met andere artiesten die in dit of het vorige deel aan bod
komen.
De variatie in de muzikanten
die Hofman voor dit boek gemaakt heeft, zorgt voor afwisselende stukken,
waardoor het nooit gaat vervelen. Je kunt alle stukken achter elkaar lezen of
het boek als een soort naslagwerk bij de hand houden. Veel van de muziek die
aan bod komt is inmiddels via streaming te beluisteren, maar de beschrijvingen
nodigen toch vooral uit om een aantal namen paraat te houden bij een bezoek aan
de tweedehandsplatenzaak. Ook los daarvan hebben beide delen een belangrijke
waarde omdat ze laten zien hoe breed en interessant de Nederlandse alternatieve
popgeschiedenis is. Een must voor iedereen die daar meer van wie wil weten.
Edwin Hofman – Vrijdenkers in muziek: alternatieve Nederpop van 1980 tot nu.
Groningen: Uitgeverij kleine Uil.
ISBN 9789493323278.
Prijs: 21,50 euro
Oorspronkelijk verschenen in: Platenblad, nr. 283, 5 juni tot 17 juli 2024
